تبیین فقهی قاعده منع جمع تعرض به اصالت سند و ادعای پرداخت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه قم

2 گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم

10.22034/ijrj.2020.673323

چکیده

با تقدیم دادخواست نوعی رابطه حقوقی در بین اصحاب دعوا به وجود می­آید. اشخاص در این رابطه حقوقی، گاهی تعرض به اصالت سند را قبل از ادعای پرداخت و گاهی بعد از ادعای پرداخت و یا همزمان با آن مطرح می­­نمایند. قاعده منع جمع تعرض به اصالت سند و ادعای پرداخت ازجمله مباحث مهم و قابل‌تأمل در آیین دادرسی مدنی به شمار می­آید که ذهن هر خواننده را به سمت خود مجذوب می­کند. این قاعده در قسمت ثانوی ماده 228 قانون آیین دادرسی مدنی بیان‌شده است. سؤال پژوهش حاضر این است؛ آیا ازلحاظ فقهی و حقوقی اگر به اصالت سندی قبل از ادعای پرداخت و یا اینکه بعد از ادعای پرداخت و یا همزمان با آن تعرض شود امکان رسیدگی به آن وجود دارد یا خیر؟ با تحقیق و بررسی در منابع فقهی و حقوقی و شناسایی مبانی مشترک و اختصاصی این قاعده؛ نتیجه‌ای که حاصل گردید این است : با توجه به شرایطی می­توان گفت تعرض به اصالت سند قبل از ادعای پرداخت و گاهی بعد از ادعای پرداخت و یا همزمان با آن قابل‌طرح است در غیر این صورت طرح همزمان یا پیاپی این مسائل غیرممکن است. همچنین با مشخص نمودن مبانی برای این قاعده، می­توان مقصود قانون‌گذار را از وضع ماده 228 قانون آیین دادرسی مدنی کشف نمود و به سؤالات مطروحه در این زمینه پاسخ داد. مورد پژوهش بر آن است تا بامطالعه مبانی مسئله در حقوق موضوعه و فقه اسلامی به تبیین فقهی موضوع مارالذکر بپردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Explanation of the Principle of the Prohibition of Multiplicity of Objection to Authenticity of Deed and Claim of Payment

نویسندگان [English]

  • mahdi hasanzadeh 1
  • jila ghahremani 2
1 qom university
2 university of qom
چکیده [English]

By bringing an action to the court, a kind of legal relationship is created between the parties to a dispute. People in this legal relationship sometimes state an objection to the authenticity of the deed before, after, or simultaneous with the claim of payment. The principle of the prohibition of the multiplicity of the objection to the authenticity of the deed is one of the important and notable topics in civil law which attracts the attention of every reader. This principle is stated in the second part of Article 228 of the Code of Civil Procedure. The question of the present study is whether it is possible to deal with the authenticity of the deed from the jurisprudential and legal point of view if the objection is made before, after, or simultaneous with the claim of payment. Research and investigation in jurisprudential and legal sources and identification of common and specific bases of this principle yielded the conclusion that given the circumstances, it can be said that an objection to the authenticity of a deed can be stated before, after, and simultaneous with the claim of payment; otherwise, it is impossible to state the case simultaneously or consecutively. Also, by specifying the grounds for this principle, the purpose of the legislator from the enactment of Article 228 Civil Procedure can be discovered and provide answers to the questions raised in this regard. The present study aims to provide a jurisprudenctial examination of the subject by studying the basics of the issue in Islamic law and jurisprudence and substantive law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • authenticity of the deed
  • claim of payment
  • dilatory defence
  • mertorious defence
  • principle of prohibition of multiplicity

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. قانون آیین دادرسی مدنی
  3. قانون مدنی
  4. انصاری، مرتضی بن محمدامین، (1415)، مکاسب ، جلد 3، تراث شیخ اعظم،قم،  چاپ اول.
  5. انصاری، مرتضی بن محمدامین، (1428)، فرائد الاصول، جلد 3 ، مجمع الفکر الاسلامی، قم ، چاپ نهم.
  6. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، (1409)، کفایه الاصول، جلد 2 ، موسسه آل بیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، قم ، چاپ اول
  7. آل کاشف الغطاء، محمدحسین، (1359)، تحریرالمجله ، جلد 1، مکتبه النجاح، تهران ، چاپ اول.
  8. بهرامی احمدی، حمید، (1377)، سو استفاده از حق مطالعه تطبیقی در حقوق اسلام و دیگر نظام‌های حقوقی ، انتشارات اطلاعات، تهران ، چاپ سوم.
  9. بهرامی احمدی، حمید، (1388)، قواعد فقه، جلد 1، دانشگاه امام صادق، تهران، چاپ اول.
  10. پیرمحمدی، علی نجات، (1395)، قانون آیین دادرسی مدنی در نظم کنونی ، انتشارات مجد، تهران ، چاپ اول.
  11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، ترمینولوژی حقوق ، انتشارات گنج دانش، تهران ، چاپ هجدهم.
  12. حاجی پور، مرتضی، «جلوه‌های اصل حسن نیت در فقه امامیه»، مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره 8 و 9، صفحات 94-123(1390).
  13. حارث سلیمان فاروقی، (1408)، المعجم القانونی، جلد 1 ، مکتبه لبنان ناشرون، بیروت ، چاپ اول.
  14. حر عاملی، محمد بن حسن، (1408)، وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة ، جلد 16، دار احیاء التراث العربی، ، بیروت ، چاپ اول.
  15. حلی، نجم الدین جعفربن الحسن (1409)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، جلد 4 ، انتشارات استقلال، تهران ، چاپ دوم.
  16. حیاتی، علی عباس، (1390)، آیین دادرسی مدنی، جلد 3، نشر میزان، تهران. چاپ اول.
  17. حیدری، سید رائد، (1422)، المقرر فی توضیح منطق المظفر، جلد 3 ، منشورات ذو القربی، قم، چاپ اول.
  18. خدابخشی، عبدالله، (1390)، مبانی فقهی و آیین دادرسی مدنی و تاثیرآن در رویه قضایی، جلد 2 ، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ اول.
  19. خمینی، روح الله، (1385)، تحریرالوسیله، جلد 2 ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول.
  20. دانش میرکهن،سید رحمت اله و همکاران، «معیار ادای حق در قرض و دین در شرایط افزایش تعهد»، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی دانشگاه آزاد واحد بابل، دوره15، شماره 56، صفحات 62-92(1398).
  21. دهخدا، علی اکبر، (1373)، فرهنگ لغت دهخدا، جلد 12 ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، تهران ، چاپ اول.
  22. دهخدا، علی‌اکبر، (1364)، فرهنگ لغت‌نامه دهخدا ، جلد 1، موسسه انتشارات، تهران، چاپ اول.
  23. زراعت، عباس (1388)، ادلّه اثبات دعوا ، انتشارات قانون‌مدار، تهران ، چاپ اول،
  24. السبزواری، هادی بن مهدی، (1417)، شرح منظومة، جلد 1، به کوشش حسن زاده آملی، ناب، تهران، چاپ اول.
  25. سجادی سیدجعفر، (1375)، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی ، امیر کبیر، تهران ، چاپ اول.
  26. سنهوری، عبدالرزاق احمد، (1409)، الوسیط فی شرح القانون المدنی، جلد 1 ، منشورات الحلبی الحقوقیه، بیروت ، چاپ دوم.
  27. شمس، عبدالله، (1392)، ادلّه اثبات دعوای حقوق ماهوی و شکلی، انتشارات دراک، تهران ، چاپ پنجم.
  28. شمس، عبدالله، (1392)، آیین دادرسی مدنی، جلد 3 ، انتشارات دراک.، تهران، چاپ بیست و چهارم.
  29. طباطبایی یزدی، سید کاظم (1419)، العروه الوثقی، جلد 2 ، موسسه نشر اسلامی، قم ، چاپ اول.
  30. طباطبایی، سید علی، (1420)، ریاض المسائل، جلد 11 ، موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، قم ، چاپ اول.
  31. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1387)، المبسوط، جلد 3 ، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، تهران ، چاپ سوم.
  32. عاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی)، [بی تا]، الروضه البهیه فی الشرح اللمعه الدمشقیه، جلد 6، تحقیق سید محمد کلانتر ، مطبعه بهمن، قم ، چاپ اول.
  33.  عاملى، زین‌الدین بن على، (1413)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، جلد 13 ، موسسه معارف الاسلامیه، قم، چاپ اول.
  34. عمید، حسن، (1375) فرهنگ عمید، جلد 1 ، موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ پنجم.
  35. غمامی، مجید، (1386)، آیین دادرسی مدنی و فراملی ، نشر میزان، تهران ، چاپ اول.
  36. قافی، حسین، (1393)، اصول فقه کاربردی ، جلد 1، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم ،چاپ یازدهم.
  37. کاتوزیان، ناصر «حسن نیت در ایران»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 43، شماره 3، صفحات 186-167. (1392).
  38. کاتوزیان، ناصر، (1382)، اثبات و دلیل اثبات، جلد 1، نشر میزان، تهران، چاپ دوم.
  39. کریمی حسین (1365)، موازین قضایی امام خمینی، جلد 1 ، نشر شکوری، قم ، چاپ اول.
  40. لطفی، اسدالله، (1391)، مبانی استنباط حقوق اسلامی اصول فقه، جلد 1 ، انتشارات جنگل، تهران چاپ چهارم.
  41. متین دفتری، احمد، (1390)، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد 2 ، انتشارات مجد، تهران، چاپ سوم.
  42. محقق داماد، سید مصطفی، (1388)، قواعد فقه بخش مدنی ، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران ، چاپ بیست و دوم.
  43. محمدی، ابوالحسن، (1394)، قواعد فقه ، نشر میزان، تهران ، چاپ چهاردهم.
  44. محمدی، علی، (1375)، شرح اصول فقه ، جلد 1، انتشارات دارالفکر، قم، چاپ چهارم.
  45. محمودی، فریبا، «اداره ادلّه در دادرسی با رویکرد منع از اطاله دادرسی»، مجله مطالعات حقوقی، شماره 25، صفحات 153-166. (1397).
  46. مدنی، جلال‌الدین، (1384)، ادلّه­ی اثبات دعوی ، انتشارات پایدار، تهران ، چاپ پنجم.
  47. مصطفوی، سید کاظم، (1390)، قواعد فقه، ، جلد 2ترجمه، عزیز اله فهیمی ، انتشارات میزان، تهران، چاپ اول.
  48. مصطفوی، سید کاظم، (1390)، قواعد فقه، ترجمه، عزیز اله فهیمی، جلد 1، انتشارات میزان، تهران، چاپ اول.
  49. مظفر، محمدرضا (1379)، اصول فقه، ترجمه علیرضا هدایی، جلد 2 ، انتشارات حکمت، تهران، چاپ چهارم.
  50. مظفر، محمدرضا، (1371)، اصول فقه، ترجمه، علیرضا هدایی، جلد 1 ، انتشارات حکمت، تهران، چاپ دوم.
  51. معین، محمد، (1364)، فرهنگ معین ، ناشر زرین، جلد 1. ، تهران،چاپ ششم.
  52. مغنیه، محمدجواد، (1379)، فقه الامام جعفرالصادق، جلد 5 ، نشر انصاریان، تهران ، چاپ اول.
  53. موسوی بجنوردی، سید حسن، (1377)، قواعد الفقهیه، جلد 2، چاپ محمد مهریزی، قم، چاپ اول.
  54. موسوی بجنوردی، سید حسن، (1377)، قواعد الفقهیه ، جلد 3، چاپ محمد مهریزی، قم ، چاپ اول.
  55. مهاجری، علی، (1389)، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، جلد 2 ، انتشارات فکر سازان، تهران، چاپ دوم.
  56. میرزای قمی، ابوالقاسم محمد بن حسن (1378)، قوانین الاصول، جلد 1 ، مکتبه العلمیه الاسلامیه، تهران ، چاپ دوم.
  57. نجفی الجواهری، محمدحسن (1262)، جواهرالکلام ، جلد 35، دار احیاء التراث العربی، بیروت ، چاپ هفتم.
  58. نجفی الجواهری، محمدحسن (1262)، جواهرالکلام، جلد 40 ، دار احیاء التراث العربی، بیروت ، چاپ هفتم.
  59. نراقی، احمد، (1408)، عوائد الایام، جلد 1 ، منشورات مکتبه بصیری، قم ، چاپ سوم.
  60. نوری طبرسی، حسین، (1408)، مستدرک الوسائل، جلد 16 ، دار احیاء التراث العربی، بیروت ، چاپ دوم.
  61. هاشمی شاهرودی، محمود، (1363)، بحوث فی الاعلم الاصول ، جلد2 ، مجمع العلمیه شهید صدر، قم، چاپ اول.
مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی
دوره 16، شماره 59
بهار 1399
صفحه 89-113

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار