درویش ترابی, محمود, کلانتری درونکلا, کیومرث. (1397). عنصر زمان و مکان و نقش آن در تحول اجتهاد بر احکام جزائی اسلام. مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 15(54), 49-66. doi: 10.22034/ijrj.2019.546202
محمود درویش ترابی; کیومرث کلانتری درونکلا. "عنصر زمان و مکان و نقش آن در تحول اجتهاد بر احکام جزائی اسلام". مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 15, 54, 1397, 49-66. doi: 10.22034/ijrj.2019.546202
درویش ترابی, محمود, کلانتری درونکلا, کیومرث. (1397). 'عنصر زمان و مکان و نقش آن در تحول اجتهاد بر احکام جزائی اسلام', مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 15(54), pp. 49-66. doi: 10.22034/ijrj.2019.546202
درویش ترابی, محمود, کلانتری درونکلا, کیومرث. عنصر زمان و مکان و نقش آن در تحول اجتهاد بر احکام جزائی اسلام. مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 1397; 15(54): 49-66. doi: 10.22034/ijrj.2019.546202
عنصر زمان و مکان و نقش آن در تحول اجتهاد بر احکام جزائی اسلام
1دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
2دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
اجتهاد فرایندی برای فهم دین و کشف و استنباط احکام شرعی است. پس از قرن ششم معنا و مبنای اجتهاد در تاریخ شریعت اسلامی تغییر یافت و مصطلح جدیدی پدید شد که بر اساس آن ممکن بود شیعه و سنّی را اهل اجتهاد نامید. در میان اهل تسنن قدیمیترین نص درباره کاربرد اجتهاد با این معنای جدید ظاهراً کتاب ارزشمند المستصفی من علم الاصول از امام محمد غزالی است که اولین بار عقل را از ابزارها و حتی منابع اجتهاد نامید آنهم در میان عالمان مذهبی که بقول خودشان در عصر انسداد یا انحصار اجتهاد بسر میبردند. در میان شیعه مصطلح جدید اجتهاد را میتوان در عبارت محقق حلّی در آغاز باب تاسع از کتاب معارج الاصول دانست که در بیان حقیقت اجتهاد مطالبی را مطرح مینماید. اجتهاد در عرف فقها کوشش در استخراج احکام شرعی است، به عبارت دیگر استخراج احکام از ادّله شرع، اجتهاد است. زیرا احکام شرعی گاهاً از ظواهر نص بدست نمیآید، بلکه شناخت آنها مبتنی بر قواعد نظری و نیازمند اقامه دلیل است، چه آن دلیل قیاس باشد یا غیر آن. امروزه با توجه به مسائل مستحدثه و حوادث واقعه و بقول دیگر مقتضیات زمان و مکان، اجتهاد فراتر از قیاس و سایر منابع سنتی، در مواردی که نیاز به تغییرات جدی وجود دارد، علیالخصوص احکام جزائی، باید بر محور عقلانیت دینی، شرعی و عرف عقلا مطرح گردد.
1Ph.D. Candidate, Department of Penal Law, Mazandaran University, Babolsar, Iran
2Associate Professor, Department of Penal Law, Mazandaran University, Babolsar, Iran
چکیده [English]
Diligence is a process to understand the religion, discover and infer the religious orders. After 6th century, the meaning and basis of diligence in Islamic law have been changed and a new idiomatic expression has been created in which probably based on that, friendly and traditionally called people of diligence. Among Traditional followers, the oldest text about diligence’s usage with this new definition apparently is the valuable book of “Almustasfi” by “Imam Mohammad Ghazali”, which had nominated wisdom as a tool and even a reference of diligence, even though among religious scholars who were according to them. They are living in obstruction age or monopoly of diligence. New idiomatic diligence could be known as in Helli’s certain phrase at the beginning of chapter nine of “The principle of ascension” that describes some articles in order to diligence’s truth. Diligence in jurists’ customs is effort in religious orders extraction, since religious order is not commonly gained from texts appearance, but getting to know them is based on theoretical rules as well as raising reasons. Nowadays, with attention to modernity, occurred situations or in the other word, time and place’s requirement, diligence goes over comparison and the rest of traditional references, in cases where there is a need for serious change, particularly punitive sentences, one should consider the rationale of religious, and customary rationality.
کلیدواژه‌ها [English]
Time, Place, Evolution, Diligence
مراجع
آمدی، علی بن محمد، (1999)، الاحکام فی اصول الاحکام، دار إحیاء الکتب العربیه، بیروت.
2. ابن خطیب، محمد بن عبدالله، (2003)، الاحاطه فی أخبار غرناطه، دار الکتب العلمیه، بیروت.
3. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1999)، لسان العرب ، دارصادر، بیروت.
4. ابی عبد الله محمد بن ابی بکر، شمس الدین (ابن قیم الجوزیه)، (2001)، اعلام الموقعین عن رب العالمین، دارالمسلمین، بیروت.
5. ابوالحسن، محمد بن الحسین بن موسی (سید رضی)، (1365)، نهج‌البلاغه، انتشارات الاسلامیه، قم.
6. افندی، سید محمدامین (ابن عابدین)، (1998)، مجموعه رسائل ابن عابدین، دارالمسلمین، بیروت.
7. اقبال لاهوری، محمد، ترجمه احمد آرام، (1395)، احیاء فکر دینی، شرکت سهامی انتشار، تهران.
8. الحصاص أبو بکر، أحمد بن علی الرازی، (1998)، احکام القرآن، دار إحیاء الکتب العربیه، بیروت.
9. الشاطبی، إبراهیم بن موسی، (2008)، الموافقات، دار ابن عفان، بیروت.
10. الشافعی، محمد ادریس، (2000)، الام، دار إحیاء الکتب العربیه، بیروت.
11. الشوکانی الیمنی، محمد بن علی بن محمد بن عبدالله، (1993)، فتح القدیر، دار ابن کثیر، دمشق.
12. امین، محمد (بن عمر)، (1992)، نشرالعرف فی بناء بعض الاحکام علی العرف، مؤسسه الاعلی المطبوعات، بیروت.
ابتدای صفحه