صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 15 (1397)
دوره دوره 14 (1397)
دوره دوره 13 (1396)
دوره دوره 12 (1395)
دوره دوره 11 (1394)
دوره دوره 10 (1393)
دوره دوره 9 (1392)
دوره دوره 8 (1391)
دوره دوره 7 (1390)
احمدیان, عبدالرسول. (1397). مطالعه تطبیقی رابطه تمکین با نفقه در فقه فریقین. مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 14(52), 33-48. doi: 10.22034/ijrj.2018.541391
عبدالرسول احمدیان. "مطالعه تطبیقی رابطه تمکین با نفقه در فقه فریقین". مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 14, 52, 1397, 33-48. doi: 10.22034/ijrj.2018.541391
احمدیان, عبدالرسول. (1397). 'مطالعه تطبیقی رابطه تمکین با نفقه در فقه فریقین', مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 14(52), pp. 33-48. doi: 10.22034/ijrj.2018.541391
احمدیان, عبدالرسول. مطالعه تطبیقی رابطه تمکین با نفقه در فقه فریقین. مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی, 1397; 14(52): 33-48. doi: 10.22034/ijrj.2018.541391

مطالعه تطبیقی رابطه تمکین با نفقه در فقه فریقین

مقاله 2، دوره 14، شماره 52، تابستان 1397، صفحه 33-48  XML اصل مقاله (287.23 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2018.541391
نویسنده
عبدالرسول احمدیان email
استادیار فقه و اصول، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، قم، ایران
چکیده
تمکین زوجه به معنای انجام وظایف زناشویی است. در مقابل، شوهر نیز وظایفی بر عهده دارد که یکی از آنها پرداخت نفقه، مطابق عرف و قانون می‌باشد. برای اثبات وجوب و حدود تمکین و وجوب نفقه می­توان از آیات و روایات زیادی استفاده کرد. مسأله اصلی این نوشتار چگونگی ارتباط بین تمکین با نفقه و بیان مبانی آن در فقه فریقین است. فقهای امامیه درباره موجبات الزام به انفاق سه دیدگاه دارند. مشهور فقها، تمکین را همانند عوض یا شبه عوض در برابر نفقه قرار داده­اند. گروهی معتقدند عقد، سبب وجوب انفاق است و فقط نشوز باعث سقوط نفقه خواهد شد. برخی نیز نفقه را در مقابل حق ریاست شوهر بر خانواده می­دانند. در میان فقهای عامه دو نظر وجود دارد. مشهور معتقدند زن ناشزه استحقاق نفقه ندارد. در مقابل فقهای فرقه ظاهریه و حکم بن عتیبه، زن ناشزه را مستحق نفقه می­دانند. اختلاف مبانی یادشده دارای آثار حقوقی متفاوتی است. مثلاً در صورت اختلاف در پرداخت نفقه با توجه به مبنای یاد شده مدعی و یا مدعی­علیه متفاوت خواهد بود. بدین­گونه چگونگی ارتباط بین تمکین با نفقه و مبانی آن در فقه فریقین مورد بررسی قرار گرفت.
کلیدواژه‌ها
حقوق زوجین؛ تمکین؛ نشوز؛ نفقه؛ فقه فریقین
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study of the Relationship between Submission and Alimony in Shia and Sunni jurisprudents' Views
نویسندگان [English]
Abdol Rasoul Ahmadian
Department of Jurisprudence, Baqerol Olum University, Qom, Iran, r.ahmadian@chmail.ir
چکیده [English]
      Women's sexual submission (Tamkin) refers to the consequences of living up to their marital obligations. The male spouse, on the other hand, has some duties to his wife which paying alimony is one of them according to custom and law. There are many verses and narratives that can be used to prove the necessity of paying alimony and considering the extent of sexual submission. Focusing on Shia and Sunni jurisprudents' views, the main purpose of this study was to investigate the relationship between the alimony and sexual submission as well as clarify its principles in detail. There are three points of view from which the necessity to pay alimony can be considered among Imamiyah Jurists. Tamkin, or unhampered sexual access, has been regarded as a replacement or quasi-replacement for the monetary and alimony condition by famous Fiqh scholars. Some believe that marriage contract is to establish arrangements for paying alimony, unless those women who refuse to fulfil their marital duties, while others are in consensus that alimony is necessary due to the fact that the male spouse is assigned to preside over family life and the female spouse should conform to the authority and will of her male spouse. Hence, there are two points of view among Islamic jurists; famous fiqh scholars believe that female spouse is not entitled to receive alimony if she refuses to fulfil their marital duties. On the contrary, the proponents of Hakam Ibn Otaibah and  Zahiri schools of thought believe that those female spouses who are disobedient and refuse to fulfil their marital duties can also receive alimony that they deserve to be paid off. The differences between these two types of comments will result in radically different legal effects. For example, if there is a disagreement on alimony, there will be a challange between plaintiff and defendant. Focusing on Shia and Sunni jurisprudents' views, an attempt has been made to investigate the relationship between the alimony-based sexual submission and its principles in detail.
کلیدواژه‌ها [English]
Spouses' rights, Tamkin (unhampered sexual access), Disobedient, Alimony, Shia and Sunni Jurisprudents
مراجع
  1. قرآن کریم، (1378)، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، انتشارات صبانگار، تهران.
  2. ابن ادریس، محمد بن احمد،  (1410)، السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی (و المستطرفات)، بی­نا، قم، چاپ دوم.
  3. ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمّد بن علی، (1415)، المقنع، مؤسسه امام هادی (علیه السلام).
  4. ابن براج طرابلسی، عبد العزیز، (1406)، المهذب، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
  5. ابن حزم اندلسی، ابی محمد علی بن احمد بن سعید، (بی‌تا)، المحلی بالآثار، انتشار دارالفکر، مصر.
  6. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، (1385)، دعائم الإسلام، مؤسسة آل البیت (علیهم السلام)، قم.
  7. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، (1363) ، تحف العقول، بی­نا، قم، چاپ دوم.
  8. ابن قدامه، عبدالله، (1403)، المغنی مع الشرح الکبیر للإمام موفق الدین، انتشارات دار الکتاب العربی- دار الریان للتراث.
  9. احمد ابراهیم، (1349)، نظام النفقات فی شریعة الاسلام، دارالفکر، قاهره.
  10. اراکی، محمدعلی، (1377)، کتاب النکاح، نورنگار، قم.
  11. اصفهانی، فاضل هندی، محمد بن حسن، (1416)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
  12. بابرتی، اکمل الدین محمد بن محمود، (بی‌تا)، عنایه علی الهدایه، دار تراث عربی، بیروت.
  13. بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم،  (1405)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، 25 جلد، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
  14. حائری، سیدعلی بن محمد طباطبایی، (1418)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل (ط- الحدیثة)، مؤسسه آل البیت (علیهم السلام)، قم.
  15. حر عاملی، محمد بن الحسن، (1414)، وسایل‌الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، مؤسسة آل البیت، قم.
  16. حلّی (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر، (1420)، تحریرالأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیه (ط - الحدیثة، 6 جلد، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، قم.
  17. حلّی (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر، (1381)، خلاصه الاقـوال، مطبعـه حیدریه، نجف.
  18. حلّی (فاضل مقداد)، مقداد بن عبدالله سیوری، (1404)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، 4 جلد انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی ره، قم.
  19. حلّی (محقق)، نجم الدین جعفر بن حسن، (1408)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 4 جلد، مؤسسه اسماعیلیان، قم.
  20. خویی، سید ابو القاسم موسوی، (1410)، منهاج الصالحین، نشر مدینه العلم، قم.
  21. دردیر، شیخ أحمد، (بی‌تا)، الشرح الصغیر علی أقرب المسالک، مطبوع مع حاشیة الصاوی، چاپ دار المعارف.
  22. سبزواری (محقق)، محمد باقر بن محمد مؤمن، (1423)، کفایةالأحکام، 2 جلد، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
  23. سجستانی، ابوداود سلیمان بن الأشعث الأزدی، (بی‌تا)، سنن ابی‌داود، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید،  احیا تراث عربی، بیروت.
  24. شبیری زنجانی، سیدموسی، ( 1419)، کتاب نکاح، 25 جلد، مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز، قم.
  25. شربینی، محمد الخطیب، (1377)، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الالفاظ، طبعه الحلبی و الولاده.
  26. شریف، علی، (1376)، نفقه و تمکین در حقوق خانواده، نشر بشارت، تهران.
  27. طباطبایی حکیم، سید محسن، (بی‌تا)، مستمسک العروه الوثقی، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
  28. طباطبایی، سیّد محمّد حسین، (1363)، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر تبلیغات اسلامی قم، قم.
  29. طوسی (شیخ)، ابی جعفر محمد بن حسن، 1387(1387)، المبسوط فی فقه الإمامیة، 8 جلد، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، تهران.
  30. عاملی (شهیدثانی)، زین الدین بن علی، (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه،10 جلد، کتابفروشی داوری، قم.
  31. عاملی (شهیدثانی)، زین الدین بن علی،  (1413)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الإسلامیه، قم.
  32. عنسی یمانی، احمد بن قاسم، (بی‌تا)، التاج المذهب لاحکام المذهب شرح متن الازهار فی فقه الائمه الاطهار، مکتبه الیمن الکبری.
  33. فخر المحققین، (1389)، ایضاح الفوائد فی شرح القواعد، چاپخانه علمی، قم.
  34. قمی (محقق)، میرزا ابوالقاسم، (1413) ، جامع الشتات فی أجوبه السؤالات (للمیرزاالقمی)، تصحیح و اهتمام مرتضی رضوی، مؤسسه کیهان، تهران.
  35. کاتوزیان، ناصر، (1371)، حقوق و خانواده، شرکت انتشار، تهران.
  36. کاسانی، علاء الدین ابوالبکر بن مسعود، (بی‌تا)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، مطبعه دارالکتب العلمیه، بیروت.
  37. کرکی (محقق ثانی)، شیخ علی ابن الحسین، (1411)، جامع المقاصد، مؤسسه آل البیت الاحیاء التراث، بیروت.
  38. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407)، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
  39. ماوردی، ابی الحسن علی ابن محمد بن حبیب، (1414)، الحاوی الکبیر، انتشارات المکتبت التجاریه دارالفکر.
  40. مجلسی، محمد باقر، (1403) ، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء، بیروت.
  41. محقق داماد، سید مصطفی، (1368)، حقوق خانواده نکاح و انحلال آن، نشرعلوم اسلامی.
  42. محمدی، مرتضی، (1383)، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 25، تهران.
  43. مرداوی، علاءالدین أبی الحسن آل، (بی‌تا)، الإنصاف فی معرفه الراجح من الخلاف، انتشارات دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
  44. مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبری، 1413(1413)، المقنعه، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید - رحمة الله علیه، قم.
  45. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، (1366)، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیّه، تهران.
  46. موسوی اصفهانی، سید ابوالحسن، (بی‌تا)، وسیله النجاه، تعلیق سید علی بهبهانی، مکتبه الصدر، تهران.
  47. نجفی، (صاحب جواهر)، محمد حسن، (1404)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
  48. نووی، ابی الحسین مسلم بن الحجاج ، (1418)، صحیح مسلم، دار المنار، بیروت.
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 827
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 353